سفیرهدایت

بازی و تفریح یکی از نیازهای ایام طفولیت است. بازی حس کنجکاوی و قوای باطنی کودک را شکوفا می کند و باعث خلاقیت و پرورش جسمی و روحی او می شود. والدین می توانند با همبازی شدن با کودک، گذشته از اینکه روحیه خود باوری و عزت نفس را در او تقویت می کنند به آموزش غیر مستقیم وی بپردازند. کودکان از بازی و ورزش لذت برده و برای ابراز احساسات خویش فرصت می یابند. به این جهت به بازی کودکان در سیره اهل بیت علیهم السلام توجه ویژه ای مبذول شده است: روزی در سر راه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله عده ای کودک با خاک بازی می کردند، برخی از اصحاب آن حضرت خواستند که از بازی آنان جلوگیری نمایند، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

«دَعْهُم فَإِنَّ التُّرَابَ رَبِیع الصِّبْیانَ؛[1]

بگذارید بازی کنند زیرا خاک مایه شکوفایی بچه هاست.»

ابو رافع می گوید: در مدینه گاهی من با امام حسین علیه السلام- که کودکی بیش نبود- بازی می کردم، به این ترتیب که سنگهای مخصوصی را انتخاب نموده و به داخل حفره هائی نشانه روی می کردیم و در صورت برنده شدن می بایستی فرد برنده بر دوش دیگری سوار می شد. هر گاه من برنده می شدم و می خواستم بر دوش او سوار شوم امام حسین علیه السلام می گفت:

«اتَرْکبُ ظَهْراً حَمَلَهُ رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و آله

؛ آیا می خواهی بر دوش کسی سوار شوی که رسول الله او را بر دوش خود حمل می کرد؟» من از سواری منصرف می شدم و هر گاه او به هدف می زد، من از سواری دادن سرباز می زدم و می گفتم: من هم مثل تو سواری نمی دهم. امام حسین علیه السلام می فرمود:

«امَّا تَرْضی انْ تَحْمِلَ بَدَناً حَمَلَهُ رَسُولَ اللَّه؛[2]

آیا راضی نیستی بدنی را به دوش بکشی که رسول الله آن را بر دوش خود حمل کرده است؟!» و من با کمال میل او را بر دوش خود گذاشته و سواری می دادم.

زبان کودکی

نبی اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «بر پدر و مادران لازم است که دنیای کودکان را درک نمایند و در ارتباط با آنان رفتاری کودک پسند پیشه کنند.»[3]

چون که با کودک سرو کارت فتاد

پس زبان کودکی باید گشاد

امیرالمومنین علیه السلام نیز به والدین مسئول توصیه فرمود: «مَنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ صَبَا؛[4] هرکس کودکی دارد باید با او با زبان کودکی رفتار کند.»

بازی تا کی؟

لازم به یاد آوری است که بازی تا حدودی و در سال های کودکی برای فرزندان لازم است. چنان که امام صادق علیه السلام می فرماید:

«دَعِ ابْنَک یلْعَبُ سَبْعَ سِنِینَ؛[5]

بگذار فرزندت تا هفت سالگی بازی کند.» ولی اگر در این عمل افراط شود در سنین بالاتر همچنان یک جوان مسلمان بیشترین اوقات خود را به بازی و سرگرمی بگذراند از مسیر سعادت و رستگاری فاصله خواهد گرفت. امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود:

«لا یفْلِحُ مَنْ وَلِهَ بِاللَّعَبِ؛[6]

کسی که عاشق بازی کردن باشد، خوشبخت و رستگار نخواهد شد.» معمولًا چنین افرادی از جاده عقلانیت و تفکر و اندیشه به دور می مانند.

آن حضرت در گفتار دیگری به این نکته تأکید فرمود:

«لا یثُوُب الْعَقْلُ مَعَ اللَّعْبِ؛[7]

تفکر و تعقل با بازی و سرگرمی جمع نمی شود.» بنابراین کسانی که بعد از سنین کودکی همچنان به بازی و سرگرمی مشغول باشند و با حرص و ولع آن را دنبال کنند نتیجه ای جز محرومیت از نیروی عقل و آثار پربار آن به دست نخواهند آورد.

پی نوشت

[1] معجم الكبير طبرانى، ج 6، 140.

[2] المناقب، ج 4، ص 72. گفتنى است مشابه اين روايت در مورد حضرت مجتبى عليه السلام نيز نقل شده است(بشارة المصطفى، ص 140 رجوع شود)

[3] وسائل ‏الشيعة، ج 21، ص 486.

[4] همان.

[5] مكارم ‏الأخلاق، ص 222.

[6] غررالحكم آمدى، ج 6، ص 425.

[7] همان، ص 364.

منبع